Ακίνητα και κινητά μνημεία έως και το 1453, αλλά και μεταγενέστερα που αποκαλύπτονται κατά την εκτέλεση ανασκαφής ή άλλης αρχαιολογικής έρευνας, ανήκουν κατά κυριότητα και νομή στο Δημόσιο.

Αρχαία ακίνητα και κινητά μνημεία μετά το 1453 (και έως το 1830) είναι δυνατόν, υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις του Αρχαιολογικού Νόμου, να ανήκουν και σε ιδιώτες.

Κατά την εισαγωγή του Νόμου, υπάρχοντα δικαιώματα κυριότητας εκκλησιαστικών ή άλλων νομικών προσώπων ή ενώσεων που εκπροσωπούν θρησκείες επί αρχαίων μνημείων θρησκευτικού χαρακτήρα ακόμα και προ του 1453 διατηρήθηκαν.

Επιπλέον, δικαίωμα κυριότητας ιδιωτών επί αρχαίων μνημείων προ του 1453 διατηρείται, όταν αυτά τα αρχαία μνημεία εισάγονται νόμιμα στην ελληνική επικράτεια.

Μια ιδιόμορφη κατάσταση που προκύπτει από τις διατάξεις του νόμου είναι το δικαίωμα κατοχής κινητών μνημείων. Κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, ιδιώτης, μπορεί να αποκτήσει άδεια κατοχής κινητού αρχαίου μνημείου, του οποίου η κυριότητα ανήκει στο Δημόσιο.

Κυριότητα τρίτου, πέραν του Δημοσίου, είναι δυνατό να υφίσταται για όλα τα μεταγενέστερα νεότερα μνημεία. Φυσικά η κυριότητα του τρίτου επί μνημείου είναι σε κάθε περίπτωση περιορισμένη καθώς «η ιδιοκτησία, αλλά και τα άλλα συναφή δικαιώματα ως προς τα μνημεία ασκείται κατά τρόπο που συνάδει με την προστασία τους» σύμφωνα με την Εισηγητική Έκθεση του Αρχαιολογικού Νόμου.

Ευδοξία Καλπατσινίδου